Elektriksel Kısmi Deşarj Olayı, yüksek ve orta gerilim (YG/OG) elektrik sistemlerinde meydana gelen yıkıcı arızaların %80’inden fazlasını önlemede kullanılan en kritik yöntem olan Kısmi Deşarj Hata Tespitinin ana konusudur. Elektriksel Kısmi Deşarj Olayı (KD) dielektrik yalıtım sistemindeki küçük bir alanda meydana gelen yerel elektriksel boşalma olarak tanımlanır. Bu minik kıvılcımlar, zamanla kablonun veya ekipmanın yalıtımını aşındırır ve sonunda büyük bir dielektrik bozulmaya, yani felakete yol açar. Bu nedenle, Elektriksel Kısmi Deşarj Olayının erken tespiti, elektrik varlıklarınızın güvenliğini ve uzun ömürlü yatırımınızı garanti altına almak için uygulanan en önemli önleyici bakım stratejisidir.
Bu kapsamlı rehberde, Elektriksel Kısmi Deşarj Olayının ne olduğunu, deşarj ne demek sorusunun fiziksel cevabını, neden oluştuğunu, endüstride kullanılan ileri tespit metotlarını ve Deltatema’nın Prysmian gibi global markaların kalitesiyle bu görünmez düşmanı nasıl kontrol altına aldığını detaylıca inceleyeceğiz.
Elektriksel Kısmi Deşarj (KD) Nedir ve Neden Oluşur?
Kısmi Deşarj Hata Tespiti, en basit tabiriyle, yalıtım kusurlarını bulma sanatıdır. Dielektrik nedir sorusunun tanımı, elektriği zayıf ileten ancak elektrik alanlarını destekleyen maddeyi ifade eder. Bu dielektrik malzemelerde (XLPE, EPR, Kağıt) ortaya çıkan düzensizlikler KD’nin temel sebebidir:
- Yalıtım Kusurları: Kablo üretimi veya montajı sırasında yalıtım malzemesi içinde kalan hava boşlukları (kabarcıklar/kovuklar). Havanın dielektrik dayanımı, XLPE gibi katı yalıtkanlardan daha düşüktür. Bu boşluklar elektriksel stres altında bozulur ve küçük bir deşarj meydana gelir.
- Yabancı Maddeler ve Kirlenme: Yalıtım içinde veya yüzeyinde bulunan nem, toz veya metalik safsızlıklar, elektrik akımının normal yolunu bozarak deşarjı tetikler.
- Tasarım Hataları: Kablo ek yerleri ve başlıklarında elektriksel alanın düzgün dağılmaması (homojenleşmemesi), yerel yoğunlaşmaya ve KD oluşumuna neden olur.
KD Türleri ve Tehlike Seviyeleri
KD’ler oluştuğu yere göre üç ana türe ayrılır: Korona Deşarjı (yüzeyden havaya), Yüzey Deşarjı (yalıtım yüzeyi boyunca hareket eden) ve Dahili Deşarj (yalıtkan malzemenin içindeki boşluklarda meydana gelen en tehlikeli tür).
Kısmi Deşarj Hata Tespiti Metotları ve Cihazları
KD, farklı enerji türleri (akustik, elektromanyetik, termal) yaydığı için, tespiti için çeşitli ileri teknikler kullanılır. Yüksek gerilim kablosu ve orta gerilim kablosu hatlarında erken teşhis, arıza ve uzun ömürlü yatırım kaybını önler.
- Akustik/Ultrasonik Metot: KD sırasında yayılan ses enerjisini (20 kHz üzerindeki ultrasonik frekanslarda) algılar. Akustik görüntüleme kameraları ve hassas mikrofonlar kullanılır. Bu yöntem, personelin güvenli bölgeye yaklaşmasına gerek kalmadan, açık panolarda ve kabinlerde (hava yoluyla) hızlı tarama sağlar.
- Elektriksel ve Yüksek Frekans (HFCT/UHF) Metotları: IEC 60270 standardı bu metotların kalibrasyonunu tanımlar. Bu ölçümleri yapmak için kısmi deşarj test cihazı (örneğin Megger, Fluke veya Techimp markalarının cihazları) kullanılır.
Prysmian Kalitesi ve Önleyici Çözümler
Kısmi Deşarj Hata Tespiti, kablonun kalitesiyle başlar. Prysmian gibi markaların kabloları, dielektrik kayıplarını minimuma indiren yüksek kaliteli XLPE izolasyonu ve pürüzsüz yarı iletken tabakalar kullanarak KD oluşum riskini daha üretim aşamasında en aza indirir. Bu, Prysmian teknik mükemmelliğini gösterir.
- Online İzleme: Prysmian gibi üreticiler, kablo ek yerleri ve başlıklarına kalıcı olarak monte edilen sensörlerle KD seviyelerini sürekli (online) izleyen sistemler de geliştirmiştir. Bu, uzun ömürlü yatırımın sürekli takibini sağlar.
- Deltatema Uzmanlığı: Deltatema olarak, projelerinizde doğru Yüksek Gerilim Kablosu ve Çeşitlerini seçerek (örneğin N2XSY kablo serisi), KD riskini baştan düşürüyor ve teknik destek ile periyodik izleme konusunda sizlere destek oluyoruz.
Güvenlik ve Risk Yönetimi
Kablo akım taşıma kapasiteleri ve kablo kesiti hesaplaması ne kadar doğru yapılırsa yapılsın, KD riski her zaman mevcuttur. Bu risk, kritik altyapı (hastaneler, veri merkezleri) projelerinde sıfıra indirilmelidir. Kısmi Deşarj Hata Tespiti ve izleme sistemleri, bakım ekiplerine arıza oluşmadan önce müdahale etme imkanı tanıyarak, planlanmamış kesintileri ve felaketleri önler.
Bu konuda yasal mevzuatı incelemek için T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mevzuat Sayfasına bakabilirsiniz.
Sonuç
Kısmi Deşarj Hata Tespiti, elektrik sistemlerinizin geleceğidir. Yüksek Gerilim Yg Kablosu ve Çeşitleri projelerinizde maksimum güvenlik ve uzun ömürlü yatırım elde etmek için Prysmian kalitesinde önleyici tedbirler almanız şarttır. Deltatema olarak, size sadece ürün değil, Kısmi Deşarj Hata Tespiti ile güvence altına alınmış bir çözüm sunmaktan gurur duyuyoruz.
Deltatema’nın Geniş Kapsamlı Proje Uzmanlığı
Deltatema’nın uzmanlığı, sadece yüksek gerilim arızalarının tespitiyle sınırlı değildir. Proje danışmanlığı ekibimiz, tarımsal sulama tesisleri için gereken abonelik süreçleri dahil olmak üzere, her türlü karmaşık elektrik altyapısı konusunda çözüm ortağınızdır. Tarlaya elektrik aboneliği nasıl alınır gibi hukuki ve bürokratik süreçlerde doğru proje ve malzeme seçimi konusunda da destek sağlıyoruz.
