Giriş: Halojensiz Kabloya Geçişte Yapılan En Büyük Yanılgı
Modern binalarda, özellikle hastaneler, okullar, alışveriş merkezleri, tüneller ve veri merkezleri gibi insan yoğunluğunun yüksek olduğu veya tahliyenin zor olduğu yerlerde, yangın güvenliği için Halojensiz Kablolar kullanılması bir zorunluluktur. Bu kabloların temel amacı, yangın anında alevin yayılmasını önlemek, zehirli ve aşındırıcı gaz salınımını en aza indirmek ve en önemlisi düşük duman yoğunluğu sağlayarak tahliyeyi kolaylaştırmaktır.
Ancak, piyasada “halojensiz” etiketiyle satılan kablolar arasında kritik farklar bulunmaktadır. Teknik şartnamelerde sadece “N2XH Kablo kullanılacaktır” ibaresini belirtmek, maalesef yapılan en büyük kritik hatalardan biridir. Zira asıl tehlike, alevin kendisinden çok, yangın anında ortaya çıkan yoğun duman ve zehirli gazlardır.
Bu yazıda, Delta Tema Elektrik olarak, N2XH kabloların teknik tanımını aşarak, yangın güvenliği standartlarındaki ince ayrıntıları (özellikle duman yoğunluğu ve asit salınımı) inceleyecek ve projeniz için doğru Halojensiz (LSZH – Low Smoke Zero Halogen) kablo seçiminin neden hayati olduğunu açıklayacağız.
1. N2XH Kablo Nedir ve Ne Anlama Gelir?
N2XH, standart Alman (VDE) kodlamasında kullanılan bir kablo tipidir ve genellikle şu özellikleri ifade eder:
- N (Normenleitung): Standart kablo tipini belirtir.
- 2X (Yalıtım Malzemesi): Çapraz Bağlı Polietilen (XLPE) yalıtımlı olduğunu gösterir. Bu, kablonun yüksek sıcaklıklara dayanıklılığını artırır.
- H (Kılıf Malzemesi): Halojensiz Dış Kılıf (HFFR – Halogen Free Flame Retardant). Bu kılıf, yangın anında zehirli halojen gazları (Klor, Flor vb.) salmaz.
N2XH kablolar, yanmayı geciktirme (Flame Retardant) özelliği taşır ve halojensizdir. Ancak, bir kablonun gerçekten güvenli olup olmadığını belirleyen üç ana standart testi vardır: Alev Geciktirme, Halojen Asit Salınımı ve Duman Yoğunluğu.
2. Duman Yoğunluğu Standardı: Hayat Kurtaran Kritik Fark (IEC 61034)
Yangın güvenliğinde çoğu teknik şartname, alevin yayılmasını önleyen IEC 660332 standardına odaklanır. Ancak tahliye ve insan hayatı açısından asıl kritik olan, Duman Yoğunluğu standardıdır.
Duman, görüş mesafesini saniyeler içinde sıfıra indirir ve insanların paniklemesine, çıkış yolunu bulamamasına neden olur. Yoğun duman, zehirli gazlarla birleştiğinde ölümlerin birincil nedenidir.
| Standart Adı | Amaç | Kabul Edilen Limit |
| IEC 60332 (Alev Geciktirme) | Kablonun dikey yayılmaya karşı direncini test eder. | Alevin, test süresi sonunda kablonun üst ucuna ulaşmaması. |
| IEC 60754 (Halojen Salınımı) | Yanma sırasında çıkan gazların asitlik seviyesini test eder. | Gazın asit içeriği (pH değeri) 4.3’ten büyük olmalıdır. |
| IEC 61034 (Duman Yoğunluğu) | Yanma sırasında oluşan dumanın ışık geçirgenliğini test eder. | Işık geçirgenliği %60 ve üzeri olmalıdır. |
Kritik Nokta: Bir kablonun N2XH olması, otomatik olarak IEC 61034’ü (Yüksek Işık Geçirgenliği) geçtiği anlamına gelmez. Bazı düşük kaliteli halojensiz kablolar alev yaymaz ve asit salmazken, aşırı yoğun duman çıkararak tahliyeyi imkânsız hale getirebilir. Bu nedenle, teknik şartnamede N2XH’in yanı sıra mutlaka IEC 61034-2’ye uygunluk talep edilmelidir.
Link: Uluslararası kablo standartları ve duman yoğunluğu test metodolojileri hakkında daha fazla bilgi için bu dış kaynağı inceleyebilirsiniz:https://www.iec.ch/
3. Halojen Asit Salınımı: Ekipman Güvenliği (IEC 60754)
Duman yoğunluğundan sonraki ikinci büyük tehlike, yangın anında yanan plastik malzemelerin oluşturduğu asitli gazlardır.
PVC gibi halojen içeren malzemeler yandığında, Hidrojen Klorür (HCl) gibi aşındırıcı ve zehirli gazlar açığa çıkar. Bu gazlar insan sağlığına doğrudan zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda tesisin çelik yapılarına, elektronik kartlarına, sunucularına ve diğer hassas ekipmanlarına ciddi korozyon hasarı vererek geri dönüşü olmayan kayıplara neden olur.
Halojensiz (HFFR) kılıf malzemesi, yanma sırasında açığa çıkan gazların pH değerini ölçen IEC 60754 standardına göre test edilir. Yüksek pH değeri (düşük asitlik), gazların aşındırıcı olmadığını gösterir. Bu standart, can güvenliğinin yanı sıra pahalı elektronik ekipmanların korunması açısından da hayati öneme sahiptir.
4. Doğru Halojensiz Kablo Seçiminin Proje Maliyetine Etkisi
Kaliteli, sertifikalı bir halojensiz kablonun (N2XH/LSZH/HFFR) maliyeti, standart bir PVC kabloya göre ilk yatırımda daha yüksektir. Ancak bu maliyet, projenin Toplam Proje Maliyeti (TPC) içinde değerlendirilmelidir:
- Doğrudan Maliyet: Yangın anında can kaybının veya tahliye edilememenin maliyeti (parayla ölçülemez).
- Dolaylı Maliyet: Duman nedeniyle tahliyenin uzaması, asitli gazların hasar verdiği sunucu ve elektronik ekipmanların onarım/değişim maliyeti.
Yüksek duman yoğunluğuna sahip, ancak sadece “halojensiz” etiketli bir kablo seçimi, projede yanlış bir optimizasyon anlamına gelir ve potansiyel bir felaket riskini beraberinde getirir.
Delta Tema Elektrik olarak, projelerinizde sadece N2XH değil, aynı zamanda duman yoğunluğu (IEC 61034) ve asit salınımı (IEC 60754) testlerinden başarıyla geçmiş, güvenilir üreticilerin (Örn: Prysmian AFUMEX serisi) HFFR kablolarını kullanmanızı şiddetle tavsiye ediyoruz.
Link: Yangın güvenliği ve kablo standartları konusunda global çözümler sunan bir firmanın, CPR ve Halojensiz ürünler hakkındaki teknik dökümanlarını incelemek için bu kaynağı kullanabilirsiniz:https://www.prysmian.com/
Sonuç: Şartnamelerinizde 3 Kriteri Unutmayın
Halojensiz kablo şartnamelerinizde sadece N2XH koduna odaklanmak yerine, kablonun gerçek yangın performansını ölçen şu üç kriteri mutlaka talep edin ve sertifikalarla doğrulayın:
- Alev Geciktirme: IEC 60332
- Halojen Asit Salınımı (Korozyon): IEC 60754
- Düşük Duman Yoğunluğu (Tahliye): IEC 61034-2
Doğru kablo seçimi, binanızın ve içindeki insanların güvenliğini sağlayan en temel ve en önemli mühendislik kararıdır. En uygun ve uluslararası standartlara uygun kablo çözümleri için hemen bize ulaşın. Güvenilir Halojensiz Kablo Çözümleri İçin Delta Tema Elektrik İletişim
